323 Venkatamakhi's 72 mElakartas in Carnatic Music.

323 కర్నాటక సంగీతంలో , వెంకటమఖి తయారుచేసిన 72 మేళకర్తల రాగాల వివరం.
३२३ करनाटक संगीत के, वॆंकटमखी से बनाया हुआ ७२ मेळकर्ता रागों के विवरण

चर्चांंश, topics for discussion, చర్చనీయాంశాలు: 323, కర్నాటక సంగీతం,వెంకటమఖి, 72 మేళకర్తలు, Carnatic Music, कर्नाटक संगीत



Continuation of this particular blog post can be seen at Post No. 368.  link: http://problemsoftelugus.blogspot.in/search/label/368
 ఈ పోస్టు యొక్క కొనసాగింపును పోస్టు నంబరు ౩౬౮ లో చూడండి.  इस पोस्ट के शेष भाग को आप पोस्ट नंबर ३६८ में देख सखते है।  आप चाहे तो, ऊपर दिया लिंक को क्लिक कीजिये।


ఇందుచక్రం Indu cakram (Cycle of Moon) इंदु चक्रं
వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో మొదటి చక్రం ఇందు చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. కనకాంగి, రత్నాంగి, గానమూర్తి, వనస్పతి, మానవతి, తానరూపిణి, 1 నుండి 6 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, శుధ్ధరిషభం, శుధ్ధ గాంధారం, శుధ్ధ మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
కనకాంగి: hijm opqt, tqpo mjih. Western notes: c,c#,d,f, g,g#,a,c'.
రత్నాంగి: hijm oprt, trpo mjih. W/n: c,c#,d,f, g,g#,a#,c'.
గానమూర్తి: hijm opst, tspo mjih. Western notes: c,c#,d,f, g,g#,b,c'.
వనస్పతి: hijm oqrt, trqo mjih. Western notes: c,c#,d,f, g,a,a#,c'.
మానవతి: hijm oqst, tsqo mjih. Western notes: c,c#,d,f, g,a,b,c'.
తానరూపిణి: hijm orst, tsro mjih. Western notes: c,c#,d,f, g,a#,b,c'.

నేత్ర చక్రం Netra cakram (Cycle of eye and vision) नेत्र चक्रं
వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో రెండవ చక్రం నేత్ర చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. సేనాపతి, హనుమత్తోడి, ధేనుక, నాటకప్రియ, కోకిలప్రియ, రూపవతి, 7 నుండి 12 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, శుధ్ధరిషభం, సాధారణ గాంధారం, శుధ్ధ మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
సేనాపతి: hikm opqt, tqpo mkih. Western Notes: c,c#,d#,f, g,g#,a,c'.
హనమత్తోడి: hikm oprt, trpo mkih. Western Notes: c,c#,d#,f, g,g#,a#,c'.
ధేనుక: hikm opst, tspo mkih. Western Notes: c,c#,d#,f, g,g#,b,c'.
నాటకప్రియ: hikm oqrt, trqo mkih. Western Notes: c,c#,d#,f, g,a,a#,c'.
కోకిలప్రియ: hikm oqst, tsqo mkih. Western Notes: c,c#,d#,f, g,a,b,c'.
రూపవతి: hikm orst, tsro mkih. Western Notes: c,c#,d#,f, g,a#,b,c'.

అగ్నిచక్రం agni cakram (Cycle of Fire) अग्नि चक्रं
వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో మూడవ చక్రం అగ్ని చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. గాయకప్రియ, వకుళాభరణం, మాయామాళవగౌళ, చక్రవాకం, సూర్యకాంతం, హాటకాంబరి, 13 నుండి 18 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, శుధ్ధరిషభం, అంతర గాంధారం, శుధ్ధ మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
గాయకప్రియ: hilm opqt, tqpo mlih. Western Notes: c,c#,e,f, g,g#,a,c'.
వకుళాభరణం: hilm oprt, trpo mlih. Western Notes: c,c#,e,f, g,g#,a#,c'.
మాయామాళవగౌళ: hilm opst, tspo mlih. Western Notes: c,c#,e,f, g,g#,b,c'.
చక్రవాకం: hilm oqrt, trqo mlih. Western Notes: c,c#,e,f, g,a,a#,c'.
సూర్యకాంతం: hilm oqst, tsqo mlih. Western Notes: c,c#,e,f, g,a,b,c'.
హాటకాంబరి: hilm orst, tsro mlih. Western Notes: c,c#,e,f, g,a#,b,c'.

వేద చక్రం vEda cakram (Cycle of scriptures) वेद चक्रं
వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో నాలుగవ చక్రం వేద చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. ఝంకారధ్వని, నటభైరవి, కీరవాణి, ఖరహరప్రియ, గౌరీమనోహరి, వరుణప్రియ , 19 నుండి 24 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, చతుశృతిరిషభం, సాధారణ గాంధారం, శుధ్ధ మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
ఝంకారధ్వని: hjkm opqt, tqpo mkjh. Western Notes: c,d,d#,f, g,g#,a,c'.
నటభైరవి: hjkm oprt, trpo mkjh. Western Notes: c,d,d#,f, g,g#,a#,c'.
కీరవాణి: hjkm opst, tspo mkjh. Western Notes: c,d,d#,f, g,g#,b,c'.
ఖరహరప్రియ: hjkm oqrt, trqo mkjh. Western Notes: c,d,d#,f, g,a,a#,c'.
గౌరీమనోహరి: hjkm oqst, tsqo mkjh. Western Notes: c,d,d#,f, g,a,b,c'.
వరుణప్రియ: hjkm orst, tsro mkjh. Western Notes: c,d,d#,f, g,a#,b,c'.

బాణ చక్రం bANa cakram (Cycle of Arrows) बाण चक्रं
వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో ఐదవ చక్రం బాణ చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. మారరంజని, చారుకేశి, సరసాంగి, హరికాంభోజి, ధీరశంకరాభరణం, నాగానందం, 25 నుండి 30 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, చతుశృతిరిషభం, అంతర గాంధారం, శుధ్ధ మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
మారరంజని: hjlm opqt, tqpo mljh. Western Notes: c,d,e,f, g,g#,a,c'.
చారుకేశి: hjlm oprt, trpo mljh. Western Notes: c,d,e,f, g,g#,a#,c'.
సరసాంగి: hjlm opst, tspo mljh. Western Notes: c,d,e,f, g,g#,b,c'.
హరికాంభోజి: hjlm oqrt, trqo mljh. Western Notes: c,d,e,f, g,a,a#,c'.
ధీరశంకరాభరణం: hjlm oqst, tsqo mljh. Western Notes: c,d,e,f, g,a,b,c'.
నాగానందం: hjlm orst, tsro mljh. Western Notes: c,d,e,f, g,a#,b,c'.

ఋతుచక్రం ritu cakram (Cycle of Six Seasons) ऋतु चक्रं
వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో ఆరవ చక్రం ఋతు చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. యాగప్రియ, రాగవర్ధిని, గాంగేయభూషణి, వాగధీశ్వరి, శూలిని, చలనాట. , 31 నుండి 36 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, షట్ శృతిరిషభం, అంతర గాంధారం, శుధ్ధ మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
యాగప్రియ: hklm opqt, tqpo mlkh. Western Notes: c,d#,e,f, g,g#,a,c'.
రాగవర్ధిని: hklm oprt, trpo mlkh. Western Notes: c,d#,e,f, g,g#,a#,c'.
గాంగేయభూషణి: hklm opst, tspo mlkh. Western Notes: c,d#,e,f, g,g#,b,c'.
వాగధీశ్వరి: hklm oqrt, trqo mlkh. Western Notes: c,d#,e,f, g,a,a#,c'.
శూలిని: hklm oqst, tsqo mlkh. Western Notes: c,d#,e,f, g,a,b,c'.
చలనాట: hklm orst, tsro mlkh. Western Notes: c,d#,e,f, g,a#,b,c'.

ఋషిచక్రం rishi cakram (Cycle of Sages) ऋषि चक्रं
ఇది ప్రతిమధ్యమ చక్రం. వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో ఏడవ చక్రం ఋషి చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. సాలగం, జలార్ణవం, ఝూలవరాళి, నవనీతం, పావని, రఘుప్రియ. 37 నుండి 42 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, శుధ్ధరిషభం, శుధ్ధ గాంధారం, ప్రతి మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
సాలగం: hijn opqt, tqpo njih. Western Notes: c,c#,d,f#, g,g#,a,c'.
జలార్ణవం: hijn oprt, trpo njih. Western Notes: c,c#,d,f#, g,g#,a#,c'.
ఝాలవరాళి: hijn opst, tspo njih. Western Notes: c,c#,d,f#, g,g#,b,c'.
నవనీతం: hijn oqrt, trqo njih. Western Notes: c,c#,d,f#, g,a,a#,c'.
పావని: hijn oqst, tsqo njih. Western Notes: c,c#,d,f#, g,a,b,c'.
రఘుప్రియ: hijn orst, tsro njih. Western Notes: c,c#,d,f#, g,a#,b,c'.

వసు చక్రం vasu cakram (cycle of demy Gods by name vasu-s) वसु चक्रं
ప్రతిమధ్యమ చక్రం. వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో రెండవ చక్రం వసు చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. గవాంబోధి, భవప్రియ, శుభపంతువరాళి, షడ్విధమార్గిణి, సువర్ణాంగి, దివ్యమణి, 43 నుండి 48 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, శుధ్ధరిషభం, సాధారణ గాంధారం, ప్రతి మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
గవాంబోధి: hikn opqt, tqpo nkih. Western Notes: c,c#,d#,f#, g,g#,a,c'.
భవప్రియ: hikn oprt, trpo nkih. Western Notes: c,c#,d#,f#, g,g#,a#,c'.
శుభపంతువరాళి: hikn opst, tspo nkih. Western Notes: c,c#,d#,f#, g,g#,b,c'.
షడ్విధమార్గిణి: hikn oqrt, trqo nkih. Western Notes: c,c#,d#,f#, g,a,a#,c'.
సువర్ణాంగి: hikn oqst, tsqo nkih. Western Notes: c,c#,d#,f#, g,a,b,c'.
దివ్యమణి: hikn orst, tsro nkih. Western Notes: c,c#,d#,f#, g,a#,b,c'.

బ్రహ్మచక్రం brahma cakram (Cycle of Creator) ब्रह्म चक्रं
ప్రతిమధ్యమ చక్రం. వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో తొమ్మిదవ చక్రం బ్రహ్మ చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. ధవళాంబరి, నామనారాయణి, పంతువరాళి, రామప్రియ, గమనశ్రమ, దివ్యాంబరి, 49 నుండి 54 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, శుధ్ధరిషభం, అంతర గాంధారం, ప్రతి మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
ధవళాంబరి: hiln opqt, tqpo nlih. Western Notes: c,c#,e,f#, g,g#,a,c'.
నామనారాయణి: hiln oprt, trpo nlih. Western Notes: c,c#,e,f#, g,g#,a#,c'.
పంతువరాళి: hiln opst, tspo nlih. Western Notes: c,c#,e,f#, g,g#,b,c'.
రామప్రియ: hiln oqrt, trqo nlih. Western Notes: c,c#,e,f#, g,,a,a#,c'.
గమనశ్రమ: hiln oqst, tsqo nlih. Western Notes: c,c#,e,f#, g,a,b,c'.
దివ్యాంబరి: hiln orst, tsro nlih. Western Notes: c,c#,e,f#, g,a#,b,c'.

దేశ చక్రం dEsa cakram (Cycle of country) देश चक्रं
ప్రతిమధ్యమ చక్రం. వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో పదవ చక్రం దేశ చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. శ్యామలాంగి, షణ్ముఖప్రియ, సింహేంద్రమధ్యమం, హేమవతి (హైమవతి), ధర్మావతి, నీతిమతి , 55 నుండి 60 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, చతుశృతిరిషభం, సాధారణ గాంధారం, ప్రతి మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
శ్యామలాంగి: hjkn opqt, tqpo nkjh. Western Notes: c,d,d#,f#, g,g#,a,c'.
షణ్ముఖప్రియ: hjkn oprt, trpo nkjh. Western Notes: c,d,d#,f#, g,g#,a#,c'.
సింహేంద్రమధ్యమం: hjkn opst, tspo nkjh. Western Notes: c,d,d#,f#, g,g#,b,c'.
హేమవతి (హైమవతి): hjkn oqrt, trqo nkjh. Western Notes: c,d,d#,f#, g,a,a#,c'.
ధర్మావతి: hjkn oqst, tsqo nkjh. Western Notes: c,d,d#,f#, g,a,b,c'.
నీతిమతి: hjkn orst, tsro nkjh. Western Notes: c,d,d#,f#, g,a#,b,c'.

రుద్ర చక్రం rudra cakram (Cycle of God of Destruction) रुद्र चक्रं
ప్రతిమధ్యమ చక్రం. వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో పదకొండవ చక్రం రుద్ర చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. కాంతామణి, రిషభప్రియ, లతాంగి, వాచస్పతి, మేచకల్యాణి, చిత్రాంగి. 67 నుండి 72 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, చతుశృతిరిషభం, అంతర గాంధారం, ప్రతి మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
కాంతామణి: hjln opqt, tqpo nljh. Western Notes: c,d,e,f#, g,g#,a,c'.
రిషభప్రియ: hjln oprt, trpo nljh. Western Notes: c,d,e,f#, g,g#,a#,c'.
లతాంగి: hjln opst, tspo nljh. Western Notes: c,d,e,f#, g,g#,b,c'.
వాచస్పతి: hjln oqrt, trqo nljh. Western Notes: c,d,e,f#, g,a,a#,c'.
మేచకల్యాణి: hjln oqst, tsqo nljh. Western Notes: c,d,e,f#, g,a,b,c'.
చిత్రాంగి: hjln orst, tsro nljh. Western Notes: c,d,e,f#, g,a#,b,c'.

ఆదిత్యచక్రం Aditya cakram (Cycle of Sun God) आदित्य चक्रं
ప్రతి మధ్యమ చక్రం. వెంకటమఖి తయారు చేసిన 72 మేళకర్త రాగాల పధ్ధతిలో 12 చక్రాలు ఉంటాయి. వాటిలో పన్నెండవ చక్రం ఆదిత్య చక్రం.దీనిలో ఆరు రాగాలు ఉంటాయి. సుచరితం, జ్యోతిస్వరూపిణి, ధాతువర్ధని, నాసికాభూషణి, కోసలం, రసికప్రియ. , 67 నుండి 72 మేళకర్తలు. ఇందులో పూర్వాంగం (సరిగమ లు) ఒకటే. ఉత్తరాంగాలు వేరే ఉంటాయి. పూర్వాంగం: షడ్జం, షట్ శృతిరిషభం, అంతర గాంధారం, ప్రతి మధ్యమం. వైబీరావు గాడిద పధ్ధతిలో:
సుచరితం: hkln opqt, tqpo nlkh. Western Notes: c,d#,e,f#, g,g#,a,c'.
జ్యోతిస్వరూపిణి: hkln oprt, trpo nlkh. Western Notes: c,d#,e,f#, g,g#,a#,c'.
ధాతువర్ధిని: hkln opst, tspo nlkh. Western Notes: c,d#,e,f#, g,g#,b,c'.
నాసికభూషణి: hkln oqrt, trqo nlkh. Western Notes: c,d#,e,f#, g,a,a#,c'.
కోసలం: hkln oqst, tsqo nlkh. Western Notes: c,d#e,f#, g,a,b,c'.
రసికప్రియ: hkln orst, tsro nlkh. Western Notes: c,d#,e,f#, g,a#,b,c'.

322 Brief introduction to the 10 ThATh RAgAs of Hindusthani Music

322 Brief introduction to the 10 ThATh RAgAs of Hindusthani Music
322 హిందూస్థానీ శాస్త్రీయ సంగీతంలోని పది జనక (లోక మాతృ) ఠాఠ్ రాగాల సంక్షిప్త పరిచయం
३२२ हिन्दूस्थानी संगीत में दस जनक (या मातृ) ठाठ रागों का संक्षिप्त परिचय
Topics for discussion, చర్చనీయాంశాలు, चर्चांश: हिन्दूस्थानी संगीत, हिन्दूस्थानी राग, హిందూస్థానీ సంగీతం, హిందూస్థానీ రాగాలు, Hindusthani Music (Also spelt as Hindustani Music), Hindusthani Ragas(Also spelt as Hindustani Ragas)

---

१. हिन्दूस्थानी तोडी Hindusthani Todi హిందూస్థానీ తోడి

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। कर्नाटक संगीत में हम इस को ४५ मेलकर्ता शूभपंतुवराळी मान सकते हैं। मूर्छना संपूर्ण, संपूर्ण। आरोहण: हॆचऐ कॆ ऎन ऒ पी ऎस् टी अवरोही: टीऎस पी ओ ऎन कॆ ऐ हॆच। करुण रस प्रधान है।

This is one of the ten ThATh rAgas. We can consider it as equivalent of 45 mELakarta Subhapantu varALi in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hikn opst. Descent: tspo nkih. Very effective for expressing compassion and grief.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 45 వ మేళకర్త శుభపంతువరాళితో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం, సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ ఐ కె ఎన్ ఒ పి ఎస్ టీ. అవరోహణ: టీ ఎస్ పీ ఒ ఎన్ కె ఐ హెచ్. కరుణ రస ప్రధానం. భక్తికి కూడ పనికి వస్తుంది. ఇక్కడ గమనించండి: కర్నాటక సంగీతంలో ఝూల లేక ఝాల వరాళి (దీనికే వరాళి అనే పేరు), శుభ పంతువరాళి, పంతువరాళి, ఒకదానికంటే మరొకటి స్ట్రాంగుగా ఉండి మపధని(తార)స ఉత్తరాంగాన్ని విన్నప్పుడు బాగా దగ్గరగా ఉండి మన చెవుల సెన్సిటివిటీని పరీక్షిస్తాయి.

Western Notes: c,c#,d#,f#,g,g#,b,c'.

२. भैरवी (हिन्दूस्थानी) Hindusthani Bhairavi హిందూస్థానీ భైరవి

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। कर्नाटक संगीत में हम इस को ८ मेलकर्ता हनुमत्तोडी मान सकते हैं। आरोहण: हॆचऐ कॆ ऎम् ऒ पी आर टी . अवरोही: टी आर् पी ओ ऎन कॆ ऐ हॆच। करुण रस प्रधान है। सर्व बारह स्वरों से गाना भी प्रचलित है।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 8 mELakarta Todi in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hikm oprt. Descent: trpo mkih. Very effective for expressing compassion and grief. There also seems to be a practice of using all the 12 svaras of the Hindusthani Music system.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 8 వ మేళకర్త హనుమత్తోడి తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం, సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ ఐ కె ఎమ్ ఒ పి ఎఆర్ టీ. అవరోహణ: టీ ఆర్ పీ ఒ ఎమ్ కె ఐ హెచ్. హిందూస్థానీ సంగీతంలోనే పన్నెండు స్వరాలనూ దీనిలో వాడే ఆచారం ఉంది , అంటారు. నాకు అటువంటి విలంబిత్ గత్ గానీ, ద్రుత్ గత్ కానీ హిందూస్థానీలో దొరకలేదు. మనకి సింధుభైరవి అనేరాగం బాగా ప్రచారంలో ఉంది. దీనిలో అన్య స్వరాలు బాగా వినియోగిస్తారు. కర్నాటక సంగీతంలో భైరవి అనే పేరుతో ప్రచారంలో ఉన్న రాగం వేరు. దానిలో చతుశృతి రిషభం వాడతారు, శుధ్ధరిషభం వాడరు. దానిని 22 వ మేళ కర్తగా గానీ లేక 20 వ మేళ కర్తగా గా గానీ పరిగణించ గలం తప్ప, 8వ మేళకర్తగా పరిగణించలేము. కరుణ రస ప్రధానం. భక్తికి కూడ పనికి వస్తుంది.

Western Notes: c,c#,d#,f,g,g#,a#,c'.

३. काफी (उत्तम: कापी) Hindusthani ThATh kAfI (better: kApI) హిందూస్థానీ ఠాఠ్ కాపీ (లేక హిందూస్థానీ ఠాఠ్ కాఫీ?)

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। कर्नाटक संगीत में हम इस को २२ मेलकर्ता खरहरप्रिया मान सकते हैं। आरोहण: हॆच जॆ कॆ ऎम् ऒ क्यू आर टी . अवरोही: टी आर् क्यू ओ ऎन कॆ जॆ हॆच। करुण रस प्रधान है। आरोही में रिषभ वर्जित करना भी होता है। अन्य सवरों से मिला कर इसे मिश्र काफी कहना हम देख सकते हैं।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 22 mELakarta Kharaharapriya in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hjkm oqrt. Descent: trqo mkjh. Useful for all moods, including sringara.


హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 22 వ మేళకర్త ఖరహరప్రియ తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం (ఆరోహిలో రిషభ వర్జనం ఒక ఆచారం), సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ జె కె ఎమ్ ఒ క్యూ ఆర్ టీ. హిందూస్థానీ కాఫీలో ఆరోహణలో రిషభ వర్జనం ఉండగా ఖరహర ప్రియలో లేదు. అవరోహణ: టీ ఆర్ క్యూ ఒ ఎన్ కె జె హెచ్. అన్ని రసాలకూ అనుకూలమే. (నోట్: కర్నాటక సంగీతంలో కాపీ లేక హిందూస్థానీ కాఫీ పేరుతో వేరొక రాగం బహుళ ప్రజాదరణ పొందినది ఉన్నది. ఈ హిందూస్థానీ మేళకర్త కాఫీ కి, ఆ కర్నాటకలో వాడబడుతున్న హిందూస్థానీ కాపీ కి బాగా తేడా ఉంది. దానిలో రెండు నిషాదాలు, అపుడపుడు రెండు గాంధారాలు వాడటం జరుగుతుంది. ఈ ఠాఠ్ కాపీ లో మిశ్ర కాపీ పేరుతో కొన్ని అన్యస్వరాలను వాడినా, నడకలో బాగా తేడా ఉంది).

Western Notes: c,d,d#,f,g,a,a#,c'.

४. आसावरी AsAvri ఆసావ్రీ లేక ఆసావరీ లేక ఆసావరి లేక అసావేరి

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। कर्नाटक संगीत में हम इस को २० मेलकर्ता नट भैरवी मान सकते हैं। आरोहण: हॆच जॆ कॆ ऎम् ऒ पी आर टी . अवरोही: टी आर् पी ओ ऎम् कॆ जॆ हॆच। करुण रस प्रधान है। इस राग से जनित दर्बारी कानडा, जौनपुरी बहुत मशहूर राग हैं।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 20 mELakarta Natabhairavi in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hjkm oprt. Descent: trpo mkjh. Seems to serve better for expressing compassion and grief.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 20 వ మేళకర్త నటభైరవి తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం, సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ జె కె ఎమ్ ఒ పి ఆర్ టీ. అవరోహణ: టీ ఆర్ పీ ఒ ఎన్ కె జె హెచ్. కరుణ రస ప్రధానం. భక్తికి కూడ పనికి వస్తుంది. దీనీ జన్యరాగాలైన దర్బారీ కానడ, జౌన్ పురీ రాగాలు ఎంతో ప్రఖ్యాతి పొందాయి.

Western Notes: c,d,d#,f, g,g#,a#,c'.

५. भैरव Bhairav భైరవ్

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। कर्नाटक संगीत में हम इस को १५ मेलकर्ता माया माळव गौळ मान सकते हैं। आरोहण: हॆच ऐ ऎल ऎम् ऒ पी ऎस् टी . अवरोही: टी ऎस् पी ओ ऎम् ऎल ऐ हॆच। करुण रस प्रधान है। भक्ति संगीत को भी अनुकूल है। सूर्योदय समय में गाने से आनंद प्राप्त होता है।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 15 mELakarta Mayamalava Gowla in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hilm opst. Descent: tspo mlih. An early morning raga. Takes devotion to its zenith.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 15 వ మేళకర్త మాయామాళవగౌళ తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం, సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ ఐ ఎల్ ఎమ్ ఒ పి ఎస్ టీ. అవరోహణ: టీ ఎస్ పీ ఒ ఎమ్ ఎల్ ఐ హెచ్. సూర్యోదయాత్ పూర్వం పాడటం, హిందూస్థానీలో ఆచారం. కర్నాటక సంగీతంలో అన్ని వేళలలో పాడతారు, వాయిస్తారు. భక్తి ప్రపూరితం.

Western Notes:c,c#,e,f, g,g#,b,c'.

६. खमाज (हिन्दूस्थानी) Hindusthani Khamaj హిందూస్థానీ ఖమాజ్

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। कर्नाटक संगीत में हम इस को २८ मेलकर्ता हरिकांभोजी मान सकते हैं। आरोहण: हॆच जॆ ऎल् ऎम् ऒ क्यू आर टी . अवरोही: टी आर् क्यू ओ ऎम् ऎल जॆ हॆच। करुण रस प्रधान है। आरोही में रिषभ वर्जित करना भी होता है। अन्य सवरों से मिला कर, इसे मिश्र खमाज भी कहना हम देख सकते हैं।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 28 mELakarta harikAmbhOji in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hjlm oqrt. Descent: trqo mljh. Useful for all moods, including sringara.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 28 వ మేళకర్త హరి కాంభోజి తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం(ఆరోహిలో రిషభ వర్జనం ఒక ఆచారం), సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ (జె) ఎల్ ఎమ్ ఒ క్యూ ఆర్ టీ. అవరోహణ: టీ ఆర్ క్యూ ఒ ఎమ్ ఎల్ జె హెచ్. శృంగారం తో సహా సర్వ రస సంపోషకం.

Western Notes: c,d,e,f, g,a,a#,c'.

७. मारवा Marva మార్వా

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। कर्नाटक संगीत में हम इस को ५३ मेलकर्त गमनश्रम मान सकते हैं। आरोहण: हॆचऐऎलऎन ऒक्यूऎसटी अवरोही: टीऎस क्यूओ ऎन ऎल ऐ हॆच। सोहिणी से दूर रखना अवश्य होता है।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 53 mELakarta Gamanasrama in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hiln oqst. Descent: tsqo nlih. Seems to suit devotion, the best. KarnaTik rAga pUrvi kalyaNi, hamsA nandi, have some similarities, to this rAga, because they belong to same mELa karta.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 53 వ మేళకర్త గమనశ్రమ తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం (పంచమాన్ని తగ్గించటం కూడ ఆచారం), సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ ఐ ఎల్ ఎన్ (ఒ) క్యూ ఎస్ టీ. అవరోహణ: టీ ఎస్ క్యూ ఓ ఎన్ ఎల్ ఐ హెచ్. కరుణ రస ప్రధానం. భక్తికి కూడ పనికి వస్తుంది. కర్నాటక సంగీతంలో పూర్వీ కల్యాణి, హంసానంది వంటి రాగాలు ఎంతో ప్రజాదరణ పొందాయి. గమనశ్రమ మేళకర్తగా ఉన్నా, కచేరీల వాడకంలో ఎందుకో కనుమరుగైంది. కల్యాణి లో రిషభాన్ని కోమలం చేస్తే చాలు గమనశ్రమ వచ్చేస్తుంది.

Western Notes: c,c#,e,f#, g,a,b,c'.

८. पूर्वी Purvi పూర్వీ

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। जनादरण स्वल्प होने से यह कम प्रचलित है। कर्नाटक संगीत में हम इस को ५१ मेलकर्त पंतुवराळी (कामवर्धिनी) मान सकते हैं। आरोहण: हॆच ऐ ऎल ऎन ऒ पी ऎस टी अवरोही: टी ऎस पी ओ ऎन ऎल ऐ हॆच। करुण रस प्रधान राग है। भक्ति संगीत के लिये बहुत अनुकूल है।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 51 mELakarta pantuvarALi (also called kAmavardhini) in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hiln opst. Descent: tspo nlih. Seems ideal for devotion. Very popular in Carnatic Classical Music, but somehow ignored by Hindusthani musicians.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 51 వ మేళకర్త పంతువరాళితో (కామవర్ధినితో ) సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం, సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ ఐ ఎల్ ఎన్ ఒ పి ఎస్ టీ. అవరోహణ: టీ ఎస్ పీ ఒ ఎన్ ఎల్ ఐ హెచ్. కరుణ రస ప్రధానం. భక్తికి కూడ పనికి వస్తుంది. కల్యాణిలోని రిషభ ధైవతాలను రెండిటినీ కోమలం చేస్తే పంతు వరాళి వస్తుంది. హిందూస్థానీ లో పూరియ ,పూర్వీ పేర్ల వాడకం విషయంలో కొంత మతభేదాలు ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది. కొందరు గమనశ్రమ కు సమాన రాగంగా పూర్వీని, పంతువరాళి సమాన రాగంగా పూరియా లేక పూరియా ధనాశ్రీ ని భావిస్తున్నట్లు కనిపిస్తున్నది. పాఠాంతరాలు ఉన్నందు వల్ల వివాదపడేకన్నా, ఎవరికి నచ్చినట్లుగా వాళ్ళు వాడుకోటం,నేటి లివ్ లెట్ లివ్ సంప్రదాయం.

Western Notes: c,c#,e,f#, g,g#,b,c'.

९. यमन Yaman యమన్

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। जनादरण अधिक है। शिक्षा के प्रारंभ मे, छात्रोंको इसको सिखाना हम देख सकते हैं। कर्नाटक संगीत में हम इस को ६५ मेलकर्ता कल्याणी मान सकते हैं। आरोहण: हॆच जॆ ऎल ऎन ऒ क्यू ऎस टी अवरोही: टी ऎस क्यू ओ ऎन ऎल जॆ हॆच। शृंगार, करुणा, भक्ती सभी रसों को यह अनुकूल है।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 65 mELakarta kalyANi in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hjln oqst. Descent: tsqo nljh. Useful for all moods, including sringara. Very popular both in Hindusthani and Carnatic. Also known as Yaman KalyAN.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 65 వ మేళకర్త కల్యాణి (లేక ఇంకా కరెక్టుగా వ్రాయాలంటే మేచకల్యాణి) తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: సంపూర్ణం (ఆరోహణలో పంచమం వర్జించటం, లేక తక్కువ వాడటం ఒకమతం), సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ జె ఎల్ ఎన్ ఒ క్యూ ఎస్ టీ. అవరోహణ: టీ ఎస్ క్యూ ఒ ఎన్ ఎల్ జె హెచ్. శృంగారం తో సహా సర్వరస సంపోషకం, రంజకం.

Western Notes:c,d,e, f#,g,a,b,c'.

१०. बिलावल Bilaval బిలావల్

यह दस हिन्दूस्थानी ठाठ रागों मे एक है। जनादरण अधिक है। शिक्षा के प्रारंभ मे, छात्रोंको इसको सिखाना हम देख सकते हैं। कर्नाटक संगीत में हम इस को २९ मेलकर्ता धीर शंकराभरणम मान सकते हैं। आरोहण: हॆच जॆ ऎल ऎम ऒ क्यू ऎस टी अवरोही: टी ऎस क्यू ओ ऎम ऎल जॆ हॆच। शृंगार, करुणा, भक्ती सभी रसों को यह अनुकूल है। यमन में तीव्र मध्यम के स्थान पर शुध्ध मध्यम रखने से बिलावल बनता है। बिलावल में वक्र चलन से ज्यादा सुंदरता कुछ लोग लाते हैं। कर्नाटक संगीत में बिलहरी भी कभी कभी बिलावल से मिलता है, परन्तु चलन में थोडा फरक है।

This is one of the ten ThATh Ragas. We can consider it as equivalent of 29 mELakarta dhIra SankarAbharaNam in Carnatic Music. Murchana complete, complete. Ascent: hjlm oqst. Descent: tsqo mljh. Useful for all moods, including sringara. Very popular in Carnatic Classical Music. North Indian Bilaval and South Indian Bilahari appear to match, but running is slightly different.

హిందూస్థానీ సంగీతంలోని పది ఠాఠ్ రాగాలలో ఇది ఒకటి. దీనిని మనం కర్నాటక సంగీతం లోని 29 వ మేళకర్త ధీర శంకరాభరణం తో సమంగా మనం భావించ వచ్చు. మూర్ఛన: వక్రం, సంపూర్ణం. ఆరోహణ: హెచ్ జె ఎల్ ఎమ్ ఒ క్యూ ఎస్ టీ. అవరోహణ: టీ ఎస్ క్యూ ఒ ఎమ్ ఎల్ జె హెచ్. సర్వరస సంపోషకం, రంజకం. బిలావల్, కర్నాటక సంగీతం లోని బిలహరి ఒకటే రాగాలుగా భావించినా నడకలో తేడా ఉంది. బిలావల్ లో వక్ర ప్రయోగాలు ఎక్కువ.

Western Notes: c,d,e,f, g,a,b,c'. (This is also called C major).

Chart for conversion of ybrao-donkey's svaras & common Hindusthani/Karnatic Svaras వైబీరావు గాడిద స్వరాల పేర్లకు హిందూస్థానీ కర్నాటక స్వరాల పేర్లకు మార్పిడి పట్టిక. वैबीराव गधे का स्वर नामों और हिन्दूस्थानी और करनाटिक स्वरों के कन्वरषन् छार्ट.

వైబీ గాడిద సూచిస్తున్న పధ్దతి
వైబీగాడిద పధ్ధతి वैबीराव गधा पध्धति	కర్నాటక कर्नाटक संगीत	హిందూస్థానీ हिंदूस्थानी संगीत
మంద్రస్థాయి స్వరాలు (పాత పధ్ధతిలో క్రింద చుక్క) मंद्र स्थायि स्वर bass notes
a ఎ,ఏ ऎ	శుధ్ధ మధ్యమం. (మంద్రం) मंद् शुध्ध मध्यम Mandr Suddh Madhyam	శు.మ. (మంద్రం)शुध्ध मध्यम (मंद्र) mandra suddha madhyam
b బి बी	ప్రతి మధ్యమం (మంద్రం) मंद्र प्रतिमध्यमंं Mandra pratimadhyam	తీవ్ర్ మధ్యమ్ (మంద్రం)तीव्र मध्यम (मंद्र) mandra tIvr madhyam
c సీ सी	పంచమం (మంద్రం) मंद्र पंचमंं mandra pancham	పంచమం (మంద్రం)पंचं (मंद्र) mandr pancham
d డీ डी	శుధ్ధ ధైవతం (మంద్రం) मंद्र शुध्ध धैवत mandra suddha dhaivat	కోమల్ ధైవత్ (మంద్రం) कोमल् धैवत् मंद्र mandra komal dhaivat
e ఈ ई	చతుశృతి ధైవతం (మంద్రం)मंद्र चतुशृति धैवत mandra chatusriti dhaivat	శుధ్ధ్ ధైవత్ (మంద్రం) शुध्ध धैवत् मंद्र mandra suddh dhaivat
f ఎఫ్ లేక ఫ ऎफ् या फ	కైశికి నిషాదం (మంద్రం) मंद्र कैसिखी निषाद mandra kaisiki nishad	కోమల్ నిషాద్ (మంద్రం)कोमल् निषाद मंद्र mandra kOmal nishad
g జీ जी	కాకలి నిషాదం (మంద్రం) मंद्र काकली निषाद mandra kAkali nishAd	శుధ్ధ్ నిషాద్ (మంద్రం) शुध्ध निषाद मंद्र mandra suddha nishad
మధ్యస్థాయి స్వరాలు मध्य स्थायि स्वर
h హెచ్ లేక హ हॆच या ह	షడ్జం षडजं shadj	షడ్జ్ षड्ज shadj
i ఐ లేక య ऐ या य	శుధ్దరిషభం शुध्ध रिषभं Suddh rishabh	కోమల్ రిషభ్ कोमल् रिषभ komal rishabh
j జె जॆ	చతుశృతి రిషభం चतुशृति रिषभं chatusriti rishabh	శుధ్ధరిషభ్ शुध्ध रिषभ Suddh rishabh
k కె कॆ	సాధారణ గాంధారం साधारण गांधारं sAdhAraNa gandhAram	కోమల్ గంధార్ कोमल् गंधार् komal gandhar
l ఎల్ లేక ల ऎल् या ल	అంతర గాంధారం अंतर गांधारं antara gandhAram	శుధ్ధ గంధార్ शुध्ध गंधार् suddha gandhar
m ఎమ్ లేక మ ऎम या म	శుధ్ధ మధ్యమం शुध्ध मध्यमं suddha madhyam	శుధ్ధ మధ్యమ్ शुध्ध मध्यम suddha madhyam
n ఎన్ లేక న ऎन् या न	ప్రతి మధ్యమం प्रति मध्यमं prati madhyam	తీవ్ర్ మధ్యమ్ तीव्र मध्यम tivra madhyam
o ఒ లేక ఓ औ	పంచమం पंचम pancham	పంచమం पंचम pancham
p పీ पी	శుధ్ధ ధైవతం शुध्ध धैवत suddh dhaivat	కోమల్ ధైవత్ कोमल् धैवत kOmal dhaivat
q క్యు లేక కో क्यू या को	చతుశృతి ధైవతం चतुशृति धैवत chatusriti dhaivat	శుధ్ధ ధైవత్ शुध्ध धैवत suddh dhaivat
r ఆర్ లేక రే आर या रे	కైశికి నిషాదం कैशिकी निषाद kaisiki nishAdam	కోమల్ నిషాద్ कोमल् निषाद kOmal nishAd
s ఎస్ లేక సే यस या से	కాకలీ నిషాదం काकली निषाद kAkali nishAdam	శుధ్ధ్ నిషాద్ शुध्ध निषाद Suddh nishAd
తార స్థాయి స్వరాలు (పాత పధ్ధతిలో పైన చుక్క) तार स्थायि स्वर treble notes
t టీ లేక ట टी या ट	తార షడ్జం तार षडज	తార్ షడ్జ్ तार षड्ज tAr shadj
u యు यू	శుధ్ధ రిషభం (తారం) तार शुध्ध रिषभ	కోమల్ రిషభ్ (తారం) कोमल रिषभ तार tAr kOmal rishabh
v వీ वी	చతుశృతి రిషభం(తారం) तार चतुशृति रिषभ	శుధ్ధ్ రిషభ్ (తారం) शुध्ध रिषभ तार tAr suddh rishabh
w వే वे	సాధారణ గాంధారం (తారం) तार साधारण गंधार	కోమల్ గంధార్ (తారం) कोमल् गंधार तार tar kOmal gandhAr
x షొ ऎक्स या ष्	అంతర గాంధారం (తారం) तार अंतर गंधार	శుధ్ధ్ గంధార్ (తారం) शुध्ध गंधार तार tAr suddh gandhAr
y యొ वै या यो	శుధ్ధ మధ్యమం (తారం) तार शुध्ध मध्यम	శుధ్ధ్ మధ్యమ్ (తారం) शुध्ध मध्यम तार tAr suddh madhyam
z జొ जॆड् या जो	ప్రతిమధ్యమం (తారం) तार प्रतिमध्यम	తీవ్ర్ మధ్యమ్ (తారం) तीव्र मध्यम तार tAr tIvr madhyam
po పొ पो	పంచమం (తారం) तार पंचम	పంచమ్ (తారం) पंचम तार tar pancham

321 Can we get a degree in six days from Yale University?

321 యేల్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి మనం ఆరు రోజులలో డిగ్రీ పొందవచ్చునా?
३२१ क्या हम येल विश्वविद्यालय से छे दिन कोर्स लेकर, एक डिग्री प्राप्त कर सकते?
चर्चांंश, topics for discussion, చర్చనీయాంశాలు: 321, యేల్ విశ్వవిద్యాలయం, స్మృతి ఇరానీ, డిగ్రీలు ఉద్యోగాలు, Tilak, తిలక్, तिलक

---

India's Human Resources Development Minister, Ms. Smriti Iran has again opened up the pandora box, relating to her educational qualifications.

Telugu gist: భారత మానవ వనరుల వికాస మంత్రి శ్రీమతి స్మృతి ఇరానీ గారు తన విద్యార్హతల గురించిన పండోరా పెట్టెను తిరిగి తెరిచారు.

Hindi gist: केंद्रीय मानव संसाधन विकास मंत्री महोदय स्मृति इरानीजी अपनी शौक्षणिक योग्यता के बारे में पंडोरा बाक्स को फिर खोल दिया।

According to website Jagaran.com Click:

जब उनसे पूछा गया कि 2004 और 2014 के चुनावी शपथ पत्र में शैक्षणिक योग्यता को लेकर कौन सी जानकारी सही है, तो स्मृति ने कहा कि इसके लिए आपको अदालत में मेरे खिलाफ जनहित याचिका दायर करना होगा। अदालत में ही मैं आपको इसका जवाब दूंगी, ताकि हमेशा के लिए यह मामला खत्म हो सके।

Approximate English Gist: When asked about, between the 2004 election nomination declaration and the 2014 election nomination declaration, about her academic qualification, which is correct, Ms. Smriti Iraani said: For the purpose you should file a PIL writ in a court. I shall furnish a reply to you in the court, so that the issue can be closed for ever.

Approximate Telugu gist: 2004 ఎన్నికల నామినేషన్ వేసిన సమయంలో ఇచ్చిన అఫిడవిట్లో పేర్కొన్న విద్యార్హతలు, మరియు 2014 ఎన్నికల నామినేషన్ సమయంలో ఇచ్చిన అఫిడవిట్లో పేర్కొన్న విద్యార్హతలలో ఏది కరెక్టు అని విలేఖరులు అడుగగా, శ్రీమతి స్మృతి ఇరాని గారు అన్నారుట: దాని కొరకు మీరు కోర్టులో ప్రజాహిత వ్యాజ్యం (పిల్) వేయాలి. మీకు జవాబును నేను కోర్టులో ఇస్తాను. ఈ సమస్యను శాశ్వతంగా ముగింపుకి తీసుకు రావటానికి వీలు అవుతుంది.

She is further reported to have said:

Extraneous circumstances are being created so that I deviate my concentration from what my goals are.

Telugu gist: నన్ను నా లక్ష్యం నుండి దారి మళ్ళించటానికి, వ్యర్ధమైన వివాదాలను పుట్టిస్తున్నారు.

Hindi gist: मेरी लक्ष्य से भटकाने के लिए व्यर्थ के विवाद पैदा किए जा रहे हैं।

In that kitty of mine where people call me 'anpad' (illiterate) I do have a degree from Yale University as well which I can bring out and show how Yale celebrated by leadership capacities.

Approximate Telugu gist: నా ఆ కిట్టీ లోపల (ఈ కిట్టీ అనే పదానికి,ఈ సందర్భంలో, అర్ధం నాకు తెలీదు) ప్రజలు నన్ను "అన్ పఢ్" (చదువు రానిది లేక చదవనిది అని అర్ధం) అని అంటున్నారో, నాకు యేల్ విశ్వవిద్యాలయం వారి నుండి ఒక డిగ్రీ ఉంది. యేల్ వారు నాయకత్వ శక్తిసామర్ధ్యాలను ఎలా పండుగ చేశారో నేను బయటకు తేగలను.

Approximate Hindi gist: इस संदर्भ में मै यह शब्द "किट्टी" का अर्ध मुझे नहीँ मालूम। मुझे लोग अनपढ कहते है। मुझे येल विश्व विद्यालय से एक डिग्री है। मै उस को बाहर ला सकती हूँ। येल विश्वविद्यालय ने नेतृत्व विशिष्ट गुणों को कैसे उत्साह से मनाये दिखा सकती हूँ।

मेरी मूल्यांकन एक मंत्री के तौर पर किए जाने वाले कामकाज के आधार पर होना चाहिए।

English gist: My work is to be evaluated, as applicable to the functioning of a Minister.

Telugu gist: నా పని విలువను అంచనా వేయటం, ఒక మంత్రి చేసే పనుల ఆధారంగా జరగాలి.

As an MP Mrs Iraani was invited to participate in a leadership program at Yale along with MPs from various political parties of India. Her participation and presence did result in her getting a 'certificate' for the said programme --A statement by HRD Ministry.

Telugu gist: ఒక ఎంపీ గా మిసెస్. ఇరానీ గారు, పలు భారతీయ రాజకీయ పార్టీల ఎంపీ లతో కలిసి , ఒక నేతృత్వ కార్యక్రమంలో పాలు పంచుకోవలసిందిగా ఆహ్వానించబడింది. ఆమె దానికి హాజరయి, అందులో పాలు పంచుకోటం ఫలితంగా, ఆ కార్యక్రమానికి ఆమెకు ధృవ పత్రం లభించింది.

Hindi gist: श्रीमति इरानी को, एक एंपी के रूप में, येल में एक नेतृत्व कार्यक्रम में भाग लेने के लिये आमंत्रित किया गया था। उस कार्यक्रम मे, भारत के विभिन्न राजनीतिक दलों के संसदों के साथ, श्रीमति इरानी ने भाग लिये। उपस्थिति और सहभागिता के फलस्वरूप में उनको उस कार्यक्रम के लिये एक प्रमाण पत् प्राप्त हुआ।

11 MPs from India participated in the programme.

Held for six days at Yale University Campus, New Havens, Connecticut, U.S.A.

Yale faculty too interacted.

Topics discussed:
1. Afghanistan and Pakistan after 2014. 2014 తరువాత ఆఫ్ఘనిస్థాన్ మరియు పాకిస్థాన్ आफ्घनिस्थान और पाकिस्थान, २०१४ के बाद.
2. Campaign finance reform, ఎన్నికల ఖర్చుల సేకరణ సంస్కరణలు चुनाव अभियान निधि सेकरण सुधार
3. Democratic movements in Arab world, అరబ్ ప్రపంచంలో ప్రజాస్వామ్య ఉద్యమాలు.अरब दुनिया मे लोक तांत्रिक आंदोलन
4. Economic and political developments in China, చైనాలో ఆర్ధిక మరియు రాజకీయ పరిణామాలు चीन में आर्थिक और राजनीतिक घटनाक्रम
5. Elections theory and practices, ఎన్నికలు, సిధ్ధాంతాలు మరియు అచరణలు चुनाव सिद्धांत और व्यवहार
6. Environmental impact of shale gas development, పర్యావరణం పై షేల్ గ్యాస్ అభివృధ్ధి ప్రభావం पर्यावरण पर शेल ग्यास विकास के परिणाम
7. Nuclear non-proliferation, పరమాణు వ్యాప్తి నిరోధం परमाणु अप्रसार
8. Women's empowerment. స్త్రీల సశక్తీకరణ. महला सशक्तीकरण

వైబీరావు గాడిద వ్యక్తిగత అభిప్రాయం (దీనిని సరిదిద్దుకునే అవకాశం ఉంది). वैबीराव गधे के व्यक्तिगत राय (इसको संशोधन करने का संभावना है। Personal opinion of ybrao-a-donkey (this may be corrected)

How the crash course might have progressed during the six days? ఈ ఆరు రోజులలో ఈ క్రాష్ కోర్సు ఎలా నడిచి ఉంటుంది? इन छॆ दिनों में, यह क्राष कोर्स का, चालन कैसै हुआ होगा?

At least 2/3 of the first day might have been spent on inaugural session consisting of speeches and introduction of participants with one another. Then some inquiry about boarding and lodging arrangements. Some inertia owing to jet fatigue. మొదటి రోజులో కనీసం మూడింట రెండు వంతులు, ప్రారంభోత్సవ ఉపన్యాసాలు, పరస్పర పరిచయాలు, చేతులు పిసుక్కోటాలతో గడిచి పోయి ఉంటాయి. ఆతరువాత భోజనం, వసతి ఏర్పాట్లగురించి కొంత ఉభయకుశలోపరి ఉంటుంది. మరి కొంత సమయం జెట్ ఫాటిగ్ అంటే జెట్ విమానంలో రోజంతా ప్రయాణించిన తరువాత వచ్చే బడలిక, భుక్తాయాసం తో గడిచి పోయి ఉండాలి. ఏదైనా చర్చ జరిగినా కర్ణ రంధ్రాలలోంచి మస్తిష్కంలోకి వెళ్ళి అక్కడ డీకోడ్ జరిగి స్టోరేజీ బిన్ ల లోకి ఎంత శాతం వెళ్ళి ఉంటుందో చెప్పలేము. पहले दिन मे, कम से कम, साठ पैसे भाग, उद्घाटन संरंभ में विता गया होगा। उद्घाटन करतों से दिये गये लंबे भाषण थकाया होगा। उस के बाद परस्पर परिचय और कर चालन या हाथ दबाव। उसके बाद भोजन और आवास क व्यवस्थे के बारे मॆ पूछताछ, और उभय कुशलोपरि। और उसके बाद लंबी उडान यात्रा जनित जॆट फाटिग से क्लांतिकरता। और उसके बाद भुक्त आयास।

What would have been the 4th day's & penultimate day's (5th day's) hectic activity? నాలుగవ మరియు ఐదవ రోజు లలో ఉత్తేజిత క్రియలు ఏమి ఉంటాయి? चौथा और पाँचवा दिन में उत्तेजित क्रिया क्या हुआ होगा?

Probably Airline booking confirmations. Shopping spree. బహుశా విమానం టికెట్ల ధృవీకరణలు. భారీ షాపింగు.

It is not clear who sponsored and paid the Yale University entry fee. What could have been the amount of fee charged? ఈ క్రాష్ కోర్సును ఎవరు స్పాన్సర్ చేశారో, యేల్ యూనివర్సిటి వారి ఫీజును ఎవరు చెల్లించారో స్పష్టంగా లేదు. ఎంత ఫీజు ఛార్జి చేయబడి ఉండాలి? इस क्राष कोर्स को कौन स्पान्सर् किया होगा? येल यूनिवर्सिटी फीज कौन भर दिया? कितने हजार डालर फीज छार्ज किया होगा?

Can we really boost our leadership qualities by attending crash courses abroad? విదేశాల్లో క్రాష్ కోర్సులలో పాల్గొనటంద్వారా మనం నిజంగా మన నాయకత్వ లక్షణాలను అభివృధ్ధి చేసుకోగలమా? विदेश मे, क्राष कोर्सॆस मे भाग लेने से, हम हमारे नेतृत्व लक्षणों को सुधार कर सकते हैँ।

Lok Manya Bal Gangadhar Tilak, which Yale University Leadership Program, did he attend to roar that Freedom was his birthright? లోక్ మాన్య బాల్ గంగాధర్ తిలక్ మహారాజ్, స్వాతంత్ర్యం నా జన్మహక్కు అని గర్జించటానికి, ఏ విదేశాల్లో, ఏ యేల్ యూనివర్సిటీ నాయకత్వ కార్యక్రమానికి హాజరయ్యారు? लोकमान्य बाल गंगाधर तिलक विदेश मे कौन्से येल यूनिवर्सिटी नेतृत्व सुधार कार्यक्रम मे भाग लिया?

It is one thing that HRD Minister is under-educated, and Rural Development Minister is under-educated. हॆच आर् डी मंत्री अल्प-पढ होना और ग्रामीणाभिवृध्धि मंत्री अल्प-पढ होना इन दोनों मे फरक रहता है। మానవ వనరుల వికాస మంత్రి అల్పవిద్యకు, గ్రామీణాభివృధ్ది మంత్రి అల్పవిద్యకూ తేడా ఉంటుంది.

There are several questions to be considered. हम कई सवालों को जाँच करना होगा। మనం చాల ప్రశ్నలను పరిశీలించాల్సి ఉంటుంది.

Whether appropriate qualifications (not just degree) are necessary for MLAs, MPs, Ministers, Chief Ministers, Prime Ministers, Presidents and Vice Presidents? एं एल ए, एंपी, मंत्री, मुख्य मंत्री, प्रधान मंत्री, राष्ट्रपती, उप राष्ट्रपति, इन सब लोगों को अपने नियुक्त के अनुसार योग्यता होना चाहिए या सिर्फ एक डिग्री? ఎమ్ ఎల్ ఏలు, ఎంపీలు, మంత్రులు, ఛీఫ్ మినిస్టర్లు, ప్రధానమంత్రులు వీళ్ళకి పదవులకు సంబంధించిన విద్యార్హతలు ఉండాలా, ఏదో ఒకడిగ్రీ ఉంటే సరిపోతుందా?

Whether MLAs, MPs, Ministers, Chief Ministers, Prime Ministers, Presidents and Vice Presidents, irrespect of their holding formal degrees or not, should have a database of information needed for performing their specific duties, etched in the hard disks of their minds?

Whether MLAs, MPs, Ministers, Chief Ministers, Prime Ministers, Presidents and Vice Presidents, should have the analytical skill set, communicational skill set necessary, needed for performing their specific duties, etched in the hard disks of their minds?

What should be the memory size of their mental ram and mental hard disk?

Who should guide whom? Should bureaucrats guide politicians occupying seats of power, or the politicians guide bureaucrats?

If the bureaucrat is more knowledgeable, skillful, and adhering to rules than his political boss, how should the boss conduct himself?

If the bureaucrat is more knowledgeable, skillful, but is corrupt and habitual violators of rules, how

a)knowledgeable politicians should guard themselves?
b)ignoramus or unpaDh (illiterate or semi literate) politicians guard themselves?

If bureaucrats have direct access to PM/CMs/Prez/Vice Prez and continuously or continually overlook the Ministers, how the Ministers have to conduct themselves? (To continue).

320 Mr. Mohan Bhagwat identified the correct reason about 80%.

320 శ్రీ మోహన్ భగ్ వత్ గారు షుమారు 80% శాతం కరక్టుగానే గుర్తించారు.
३२० मान्यश्री मोहन भगवत महोदय ८०% कारण, सत्य रूप से पहचान किया।

Topics for discussion: 320, BJP, RSS, Mohan Bhagwat, Cultural Change, Economic Change, Bhubaneswar,SSS
For the stupendous success of the BJP, we see everyone in the world, not to speak of media, attributing Modiwave as the reason.

Telugu gist: 2014 జనరల్ ఎన్నికలలో, బిజెపి ఘనవిజయానికి, మోడీ కెరటమే కారణంగా , లోకమంతా , మీడియోతో సహా, కోడై కూయటం, విజ్ఞులకు విదితమే.

Hindi gist: २०१४ चुनाव् में, भाजपा की अद्भुत सभलता के लिये, मीडिया सहित सर्व लोक कहते हैं, मोदी लहर ही कारण है।

Mr. Mohan Bhagwat, the Chief of Rashtriya Swayam Sevak Sangh, reportedly the controlling body of BJP, seems to view differently. He is reported to have said, while addressing Sanskritik Suraksha Sangh (SSS) at Bhubaneswar (Odisha), on 10th Aug. 2014:--

Telugu gist: శ్రీ మోహన్ భగ్వత్ గారు, బిజెపి మాతృ సంస్థగా ఖ్యాతి చెందిన రాష్ట్రీయ స్వయం సేవక్ సంఘ్ అధిపతి, గారు భిన్నంగా నమ్ముతున్నట్లు కనిపిస్తున్నది. వారు, 10 ఆగస్ట్ 2014 నాడు, సాంస్కృతిక సురక్షా సంఘ్ వారి సభను ఉద్దేశించి ప్రసంగిస్తూ చెప్పినట్లుగా వచ్చిన వార్త:--

Hindi gist: मान्यश्री मोहन भगवत् महोदय, भारतीय जनता पार्टी के संस्थापक रूप में प्रतिष्ठित राष्ट्रय स्वयं सेवक संघ के छीफ्, अलग ढंग के विचार सूचना देते हुऎ दिख रहे हैं। मीडिया के अनुसार, उनहोंने १० आगस्ट २०१४ दिनांक, सांस्कृतिक सुरक्षा संघ समारोह में भाषण देते हुए कहा था:--

Party came to power because the people of the country wanted a change.

“Before the last general elections, the BJP party was there and so were its leaders who are now calling the shots in the party. What happened then? It is the people who wanted a change and brought the party to power...”

"...The culture of India is eroding gradually. It needed to be protected by inculcating spiritualism among the people. ..."

“...We must make an honest introspection of the role of the tradition in our rapidly changing lives. This is the need of the hour. We should take a pledge to protect our tradition and start a new life over the foundation of the old tradition...”

ybrao a donkey's observation, వైబీరావు గాడిద వ్యక్తిగత అభిప్రాయం, वैबीराव एक गधे के व्यक्तिगत राय

Mr. Mohan Bhagwat has diagnosed correctly. It is the people's antipathy to Congress (and probably apathy to the left) which gave marvellous success to BJP. It is a negative vote. People wanted change in their economic condition and distress. But it has nothing to do with culture decline, which is taking place in the higher echelons of the society. (To continue and re-edit).